Tổng quát từ A-Z về tầm soát ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung được xếp vào hàng thứ 4 thuộc các loại ung thư phổ biến đối với phụ nữ trên toàn thế giới. Hiện nay với sự phát triển của nền y học giúp đẩy lùi và phòng ngừa ung thư cổ tử cung hiệu quả. Cùng tìm hiểu bài viết để biết được ung thư cổ tử cung là gì và cách thức tầm soát ung thư cổ tử cung như thế nào.

1. UNG THƯ CỔ TỬ CUNG LÀ GÌ?

Ung thư cổ tử cung khởi phát tại chính vị trí của nó - nơi nối âm đạo và tử cung. Đối với cổ tử cung bình thường sẽ có màu hồng cùng với lớp tế bào vảy mỏng và phẳng khỏe mạnh. Ống cổ tử cung được tạo bởi dạng tế bào khác, gọi là tế bào trụ. Khu vực giao nhau của 2 dạng tế bào này được gọi là khu chuyển đổi, nơi các tế bào bất thường hoặc tiền ung thư phát triển nhanh nhất.

Ung thư cổ tử cung xuất phát từ 2 trường hợp: từ 80-90% là ung thư biểu mô tế bào vảy và từ khoảng 10-20% ung thư tế bào tuyến (là dạng ung thư phát triển từ tuyến tiết chất nhờn trong ống cổ tử cung, đây là dạng ít phổ biến nhưng có dấu hiệu gia tăng đặc biệt là ở tuổi đời trẻ).

Ung thư cổ tử cung thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi từ 35 - 44 tuổi và ít xuất hiện ở phụ nữ dưới 20 tuổi. Bên cạnh đó với phụ nữ trên 65 tuổi ung thư thường xảy ra khi chưa tiến hành làm xét nghiệm sàng lọc ung thư.

2. NGUYÊN NHÂN GÂY UNG THƯ CỔ TỬ CUNG

Ung thư cổ tử cung được xác định hầu hết nguyên dân do nhiễm virus HPV. HPV khi xâm nhập làm biến đổi tế bào gây ung thư cổ tử cung và các loại ung thư khác như: ung thư âm hộ, âm đạo, dương vật, hậu môn, miệng và cổ họng. 

Virus HPV có thể xuất hiện ở âm hộ, âm đạo, dương vật, hậu môn, miệng và cổ họng

Virus HPV lây truyền từ người này qua người khác qua hoạt động tình dục. Hầu hết người có quan hệ tình dục sẽ bị nhiễm virus HPV trong đời. Phần lớn trường hợp nhiễm virus HPV đều có thể tự khỏi. Khi nhiễm virus ngắn hạn này thường không gây ra triệu chứng hoặc có thể là các thay đổi nhẹ trong tế bào cổ tử cung. Khi miễn dịch với virus HPV tế bào cổ tử cung trở lại bình thường. 

Với trường hợp virus HPV không biến mất, người nhiễm phải chủng HPV có khả năng gây ung thư cao (chủng nguy cơ cao) tồn tại trong thời gian dài gây ra thay đổi nghiêm trọng và dẫn đến ung thư cổ tử cung.

3. TẦM QUAN TRỌNG CỦA SÀNG LỌC UNG THƯ CỔ TỬ CUNG

Để các thay đổi của chủng nguy cơ cao virus HPV trong tế bào cổ tử cung thành ung thư thường mất thời gian từ 3 - 7 năm. Trong khoảng thời gian đó, bạn có thể sàng lọc ung thư cổ tử cung sớm để phát hiện trước khi chúng biến đổi thành ung thư.

Đối với trường hợp có những thay đổi nguy cơ thấp (tự miễn dịch với virus HPV) cần kiểm trang thường xuyên để biết liệu tế bào có trở lại bình thường hay không. Còn với đối tượng có nguy cơ cao, cần được điều trị để loại bỏ các tế bào gây ung thư. Việc kiểm tra ung thư cổ tử cung sớm giúp loại bỏ nguy cơ và kiểm soát tốt mầm bệnh gây ung thư nguy hại đến sức khỏe của phụ nữ.

4. PHƯƠNG PHÁP SÀNG LỌC UNG THƯ CỔ TỬ CUNG HIỆN NAY

Kiểm tra ung thư cổ tử cung được tiến hành theo các phương pháp xét nghiệm bao gồm xét nghiệm Pap (phụ thuộc vào chỉ định của bác sỹ) và xét nghiệm HPV. 

Xét nghiệm Pap Smear có thể tầm soát ung thư cổ tử cung

• Đối với xét nghiệm Pap: Mẫu tế bào được kiểm tra có xuất hiện của tế bào bất thường nào trong cổ tử cung hay không.
• Đối với xét nghiệm HPV: Mẫu được kiểm tra xem có sự hiện diện của 13-14 chủng HPV nguy cơ cao hay không.

Hai phương pháp xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung này đều được lấy tế bào tại cổ tử cung. Bạn nằm trên ghế chuyên dụng, bác sỹ sử dụng mỏ vịt để mở âm đạo. Đây là dụng cụ để bác sỹ có cái nhìn rõ nhất về cổ tử cung và phần trên âm đạo. Để lấy mẫu xét nghiệm, bác sỹ sử dụng bàn chải chuyên dụng hoặc các thiết bị y tế khác để lấy mẫu đưa vào ống chứa dung dịch mang đi xét nghiệm.

5. KHI NÀO CẦN TẦM SOÁT UNG THƯ CỔ TỬ CUNG

Với mỗi độ tuổi và bệnh sử của từng người mà thời điểm, phương pháp thực hiện xét nghiệm ung thư cổ tử cung sẽ khác nhau.

• Đối với phụ nữ trong độ tuổi từ 21 - 29 tuổi: Nên làm xét nghiệm Pap 3 năm 1 lần. Còn xét nghiệm HPV không được khuyến cáo.
• Đối với phụ nữ từ 30 - 65 tuổi: Nên làm xét nghiệm Pap và HPV đồng thời 5 năm 1 lần. Hoặc có thể làm xét nghiệm Pap 3 năm 1 lần.

6. KHI NÀO NGỪNG SÀNG LỌC UNG THƯ CỔ TỬ CUNG

Phụ nữ sau 65 tuổi và thuộc các nhóm như:

• Không có tiền sử tế bào cổ tử cung bất thường mức độ trung bình hoặc cao hay kết quả ác tính.
• Có 3 kết quả xét nghiệm Pap âm tính hoặc 2 kết quả xét nghiệm đồng âm tính liên tiếp trong 10 năm, kết quả gần nhất được thực hiện trong vòng 5 năm.

7. MỘT SỐ LƯU Ý KHI TẦM SOÁT UNG THƯ CỔ TỬ CUNG

Phẫu thuật cắt tử cung có cần sàng lọc ung thư cổ tử cung không?

Nhiều người lầm tưởng việc cắt bỏ tử cung thì không cần kiểm tra ung thư cổ tử cung. Việc cắt bỏ cổ tử cung vẫn tiềm ẩn nguy cơ mắc ung thư khi nguyên nhân cắt bỏ cổ tử cung và tiền sử thay đổi tế bào cổ tử cung. Ngay cả khi cắt bỏ cổ tử cung, các tế bào cổ tử cung vẫn có thể có mặt phía trên của âm đạo. Nếu có tiền sử ung thư cổ tử cung hoặc thay đổi tế bào cổ tử cung, bạn cần sàng lọc trong vòng 20 năm tiếp theo từ thời điểm phẫu thuật.

Các trường hợp không tuân thủ theo hướng dẫn sàng lọc ung thư cổ tử cung

Các đối tượng sau có thể sàng lọc thường xuyên và không nên tuân thủ các hướng dẫn thông thường:

• Phụ nữ có tiền sử ung thư cổ tử cung
• Người bị nhiễm virus suy giảm miễn dịch ở người HIV
• Người có hệ miễn dịch yếu hoặc đã phơi nhiễm với DES 
• Với các đối tượng đã tiêm phòng HPV cần tuân theo các khuyến nghị tầm soát theo nhóm tuổi.

Cần làm gì khi kết quả sàng lọc ung thư cổ tử cung bất thường?

Theo bác sỹ, kết quả tầm soát ung thư cổ tử cung bất thường không có nghĩa bị ung thư cổ tử cung. Bản chất tế bào cổ tử cung có sự thay đổi và nếu chúng không trở lại bình thường sau vài năm thì đây mới là nguy cơ cao trở thành ung thư.
Nếu kết quả xét nghiệm bất thường, bạn cần thực hiện thêm các xét nghiệm bổ sung của bác sỹ để tìm hiểu các biến đổi nguy cơ cao hoặc ung thư có mặt thực sự hay không. Đôi khi chỉ cần xét nghiệm lại là đủ. Bên cạnh đó, soi cổ tử cung hay sinh thiết cổ tử cung được khuyến nghị để biết mức độ nghiêm trọng của các biến đổi tế bào tử cung.

Cần làm gì để kết quả kiểm tra ung thư cổ tử cung chính xác?

Các kết quả xét nghiệm do nguyên nhân khách quan và chủ quan có thể ảnh hưởng đến độ chính xác. Chính vì vậy để tránh rơi vào trường hợp kết quả “dương tính giả” hay “âm tính giả” bạn cần lưu ý trước 2 ngày khi làm xét nghiệm như: Tránh thụt rửa, quan hệ tình dục và sử dụng thuốc đặt âm đạo hoặc các sản phẩm vệ sinh. Bên cạnh đó tránh làm xét nghiệm trong khi đang có kinh nguyệt.

Bài viết tổng hợp toàn bộ về tầm soát ung thư cổ tử cung, hy vọng cung cấp những thông tin về sức khỏe hữu ích nhất cho bạn đọc. Mọi thắc mắc hay cần được tư vấn chi tiết nhất, bạn có thể liên hệ qua Hotline 0931 333 526 hỗ trợ nhanh chóng.