Bệnh cúm A/H5N1và những điều cần biết

1. Cúm A/H5N1 là gì?

Cúm A/H5N1 là một phân nhóm có khả năng lây nhiếm cao của vi-rút cúm gia cầm. Tên gọi phân nhóm H5N1 liên quan đến loại protein kháng nguyên trên vỏ vi-rút: Protein hemagglutinin nhóm 5 (H5) và neuraminidase nhóm 1 (N1).

Cúm A/H5N1 là gì?

2. NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH CÚM A/H5N1

Vi-rút cúm A/H5N1 lây truyền bằng cách ký sinh ở tế bào ruột non của các loài chim di cư. Chim di cư có đề kháng với vi-rút nên không nhiễm bệnh; nhưng loại vi-rút này lại dễ dàng cảm thụ với các loài gia cầm như gà, vịt, … Đây là nguyên nhân chính gây nên các đợt dịch cúm gia cầm.

Bệnh cúm A/H5N1 ở người thường xảy ra đồng thời với dịch cúm gia cẩm. Không gian không đảm bảo vệ sinh tại các chợ gia cầm, chợ chim sống hang ổ của mầm bệnh sinh sôi phát triển của vi-rút cúm A/H5N1.

3. PHƯƠNG THỨC LÂY NHIỄM CÚM A/H5N1

• Vi-rút cúm A/H5N1 có thể lây nhiễm từ gia cầm sang người do tiếp xúc trực tiếp với gia cầm bị bệnh hoạc bất kỳ bộ phận nào của gia cầm bị bệnh (bao gồm cả lông và phân). Sự lây nhiễm có thể xảy ra qua các phương thức như:
• Lây từ người với người qua đường hô hấp, do nước bọt của người nhiễm virus khi ho, hắt hơi.
• Do tiếp xúc với nước bọt của người bệnh hoặc với gia cầm bị bệnh rồi đưa vào mũi, miệng người lành.
• Do tiếp xúc trực tiếp với gia cầm bệnh hoặc đồ dùng, vật dụng bị nhiễm bởi phân gia cầm là đường lây truyền chính.
• Ăn thịt hoặc các sản phẩm của gia cầm không được nấu chín kỹ như tiết canh, trứng, thịt tái…
• Chăn nuôi, vận chuyển, giết mổ và tiêu thụ các chế phẩm có nguồn gốc từ gia cầm bị bệnh mà không đảm bảo vệ sinh cũng là nguyên nhân chính trong rất nhiều ca mắc bệnh.

4. THỜI GIAN Ủ BỆNH CÚM A/H5N1

Cúm A/H5N1 với thời gian ủ bệnh dài hơn so với các loại cúm mùa thông thường khác. Thời gian ủ bệnh có thể kéo dài từ 2-8 ngày hoặc kéo dài đến 17 ngày sau khi người bệnh tiếp xúc với mầm bệnh. WHO đề nghị, thời gian ủ bệnh của cúm A/H5N1 là 7 ngày, áp dụng cho các điều tra và theo dõi những người tiếp xúc với bệnh nhân.

5. DẤU HIỆU, TRIỆU CHỨNG NHẬN BIẾT BỆNH CÚM A/H5N1

Người nhiễm vi-rút cúm A/H5N1 thường có những dấu hiệu giống với cảm cúm thông thường. Tuy nhiên có kèm theo một số dấu hiệu nguy hiểm hơn. Những dấu hiệu cơ bản để nhận biết nhiễm cúm A/H5N1 như:

• Sốt cao liên tục trên 38 độ C, thấy người mệt mỏi, choáng váng đầu óc, có thể rét run.
• Ho, thường ho khan, đau ngực, ít gặp triệu chứng viêm long đường hô hấp trên… Khó thở, thở nhanh, tím tái.
• Nghe phổi thấy có ran nổ, ran ẩm, nhịp tim nhanh, đôi khi có sốc.

Các biểu hiện diễn ra nhanh chóng, phổi thấy có ran nổ, ran ẩm, nhịp tim nhanh, đôi khi có sốc.

• Các triệu chứng khác: Đau đầu, đau cơ, tiêu chảy, rối loạn ý thức, suy đa tạng.
• X-Quang phổi: Tổn thương thâm nhiễm lan toả một bên hoặc hai bên, tiến triển nhanh.
• Xét nghiệm công thức máu: Số lượng bạch cầu bình thường hoặc giảm.

Bệnh cúm A/H5N1 có thể diễn biến nặng dẫn tới viêm phổi với các triệu chứng nguy hiểm và có thể dẫn đến tử vong. Ngoài ra, bệnh nhân cúm A/H5N1 sẽ có thêm triệu chứng viêm kết mạc. Tùy vào từng giai đoạn và thể trạng khác nhau mà triệu chứng của cúm A/H5N1 sẽ khác nhau.

6. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA BỆNH CÚM A/H5N1

• Giai đoạn khởi phát:

Bệnh nhân đột ngột bị sốt cao trên 38 độ, đau nhức, mệt mỏi khắp toàn thân và xuất hiện tình trạng chán ăn, uể oải. Đây là dấu hiệu ban đầu cảnh bảo người bệnh sắp bước vào giai đoạn bùng phát của bệnh cúm A/H5N1 với nhiều biến chứng phức tạp.

• Giai đoạn toàn phát:
• Sau giai đoạn khởi phát, tiếp đó người nhiễm cúm A/H5N1 sẽ có nhiều dấu hiệu nhận biết bệnh rõ hơn như:
• Sốt cao liên tục kéo dài, lâm vào tình trạng như hôn mê, có dấu hiệu rối loạn ý thức, giảm trí nhớ, không còn tỉnh táo. Người trở nên mệt mỏi, đau rát họng. Bên cạnh đó người bệnh sốt cao còn xảy ra hiện tượng da nóng, đỏ.
• Xuất hiện cơn ho, thường ho khan, một số ho có đờm.
• Người bệnh đau nhức toàn thân, đặc biệt là đau đầu, đau quanh hốc mắt, thái dương. Đau xương, khớp, cẳng chân và vùng thắt lưng dữ dội.

7. BIẾN CHỨNG CỦA CÚM A/H5N1

Người mắc cúm A/H5N1 sẽ có diễn tiến nặng chỉ sau nửa ngày nếu không được điều trị kịp thời. Cúm A/H5N1 gây ra các biết chứng nguy hiểm như:

• Bội nhiễm đường hô hấp: Vi khuẩn xâm nhập vào các cơ quan hô hấp như phế quản, phổi, tai – mũi – họng gây bội nhiễm và tổn thương nghiêm trọng đến hệ hô hấp.
• Suy đa tạng: Trong trường hợp không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có khả năng diễn biến nhanh gây suy đa tạng. Các bộ phân như gan, thận, não, … bị ảnh hưởng. Hệ miễn dịch suy yếu dẫn đến hiện tượng mệt mỏi, chán ăn, tiêu chảy làm hạ đường huyết.
• Một số hội chứng nghiêm trọng như: Đông máu, viêm màng tim, viêm cơ tim, phù não, viêm màng não lympho.

Hy vọng bài viết cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích về cúm A/H5N1. Mọi thắc mắc hay cần được tư vấn thăm khám bệnh, bạn có thể liên hệ qua Hotline hoặc đăng kỹ online được đặt lịch và bác sỹ chuyên khoa Đa khoa Quốc tế Việt - Nga hỗ trợ kịp thời.